Każda nazwa miejscowości ma swoją historię. Czasem jest ona zapisana w kronikach, a czasem przetrwała jedynie w formie legendy, przekazywanej z ust do ust. Dwie takie opowieści z okolic Łekna i Wągrowca w barwny sposób tłumaczą, skąd wzięły się nazwy Niemczyn i Gołańcz. To historie o chłopskim sprycie i zachwycie pierwszych osadników.
Niemczyn – Wioska, Która Zamilkła
Legenda o powstaniu Niemczyna sięga czasów, gdy okoliczne ziemie należały do potężnego klasztoru w Łeknie. Siedem kilometrów na wschód od opactwa leżała niewielka wioska, której mieszkańcy zasłynęli z wyjątkowego uporu.
Jak głosi podanie, chłopi z tej osady postanowili zbuntować się przeciwko klasztornym rządom w bardzo nietypowy sposób – odmawiali płacenia czynszu. Gdy zakonnicy przybywali do wsi, by odebrać należne im daniny, spotykała ich zdumiewająca scena. Wszyscy mieszkańcy, jak jeden mąż, nagle tracili mowę. Udawali niemych, wzruszali ramionami i gestykulowali, dając do zrozumienia, że nie mogą odpowiedzieć na żadne pytania ani tym bardziej uiścić opłat.
Ten sprytny, powtarzający się fortel tak bardzo rozsławił wioskę, że w końcu przylgnęła do niej nazwa, która była bezpośrednim nawiązaniem do zachowania jej mieszkańców. Od słowa „niemy” osadę zaczęto nazywać Niemczynem.
Gołańcz – Okrzyk na Pustkowiu
Historia nazwy Gołańcz jest znacznie prostsza i bardziej malownicza. Przenosi nas w odległe czasy, gdy w miejscu dzisiejszego miasteczka nie było jeszcze żadnych zabudowań. Rozciągało się tam jedynie wielkie, puste pole – goły, pozbawiony drzew plac, otoczony ze wszystkich stron gęstym, prastarym lasem.
Pewnego dnia w to miejsce przybyli pierwsi polscy osadnicy. Po długiej wędrówce przez puszczę, ich oczom ukazał się niezwykły widok – ogromna, pusta polana, idealna do założenia nowej osady. Zaskoczeni i zachwyceni tym odkryciem, mieli zawołać:
– Goła wieś!
Ten okrzyk, będący wyrazem ich zdumienia i nadziei, miał dać początek nazwie. Z czasem słowa „goła wieś” zlały się w jedno i przekształciły w znaną nam dziś nazwę Gołańcz.
Te dwie krótkie legendy w piękny sposób pokazują, jak w ludowej wyobraźni codzienne wydarzenia, cechy charakteru mieszkańców czy nawet pierwsze wrażenie po przybyciu w nowe miejsce, mogły stać się inspiracją dla nazw, które przetrwały wieki.
Autor postu
